Мароз 1 значэння

-1-

Міфы Бацькаўшчыны

Мароз (Дзед Мароз, Ледзяны дзед)

«Мароз - то сівы старэнькі мужчына». (Federowski, s. 159.)

«Мароз - стары сівы дзед з сінім або чырвоным носам. Замест вусоў і барады ўніз спускаюцца саплякі аж да долу; на галаве ўся гіра пакрыта белым інеем. Ён заўжды любіць дужацца з сонейкам, але не мажэ яго пабароць. Сонейка шуткуе з Марозам, а ён злуе да кліча сабе да памогі вецер...

Мароз увесь белы, бо ён адзет у снег, лёд да іней, толькі ў яго губы чырвоныя, да нос, бы бурак.

Зімою Бог пасылае Мароз на карысць людзям, каб ён усюды паслаў масты цераз рэкі, вазёра, балота або якую-небудзь тхлань ці нетру. Людзі дзякуюць Богу, як ён дае «здаравенныя» марозы, бо тагды добрая дарога і здаровае паветра. Калі ж Мароз бывае позна вясною, ці вельмі рана аб восень або ўлетку, то гэта яго пасылаюць ведзьмы або ведзьмакі.

Калі часамі хопіць сіберны Мароз, як гэта бывае каля Грамніц, то сонейка адразу растопіць яму бораду так, што аж з яе пацячэ». (Сержпутоўскі, с. 15-16.)

Мароз уяўляюць у вобразе велізарнага дзеда з лёду (Ледзяны дзед) у снегавой сярмязе, валасы і доўгую бараду якога пакрывае густы іней.

Начное стуканне і трэск у кутках у час вялікіх маразоў прыпісваюць Ледзяному дзеду, які мае звычай садзіцца на хаце. Менавіта таму, каб задобрыць гэтага страшнага дзеда, запрашаюць яго на калядную вячэру... «Як дзед Мароз сядзе на хаці, то вуглы трашчаць; затым то яго трэба пасадзіць на куццю, штоб не рассердзіўся, да не разбураў хаты. Такі страшэнны велікан можа не то сракаю да стапою раздушыць усякае кубло; лёд які таўсты, да і то стогне, калі ён па ём ідзе. Ета можна пачуць, жывучы паблізу ракі, возера або ставу, на зарэ, або як сонца стане ўсходзіць». (Pietkiewicz II, s. 19.)